جهت داد‌ و‌ ستد و انجام فعالیت‌های اقتصادی در بازار تجارت جهانی نیاز به مبادلات مالی است. در این راستا بانک‌ها از طریق اعتبارات اسنادی ساز و‌ کاری را فراهم کرد تا بازرگانان راحت‌‌تر و مطمئن‌‌تر در بازارهای جهانی خرید و فروش نمایند.

اعتبار اسنادی (Letter of Credit)

اعتبارات اسنادی ضمانتی از سوی بانک است که به فروشنده تعهد می‌دهد پول او در زمان مشخص و به میزان تعیین شده پرداخت خواهد شد. همچنین بانک با نگه‌داشتن اعتبارات اسنادی نزد خود به خریدار ضمانت می‌دهد تا هنگامی که کالاهای خریداری شده بارگیری شوند و تاییدیه به دست بانک برسد، پول فروشنده پرداخت نخواهد شد.

مزايای اعتبارات اسنادی:

1. اطمينان فروشنده از اينکه پس از ارايه اسناد حمل وجه اعتبار را مطابق شرايط اعتبار از بانک کارگزار يا تاييد کننده دريافت مي کند.
2. امکان کنترل تاريخ حمل و تحويل نهايی کالا.
3. اطمينان خریدار از اينکه پرداخت وجه اعتبار به فروشنده فقط بعد از انتقال و فک مالکيت کالا از وی صورت خواهد گرفت.
4. امکان کسب تسهيلات بيشتر برای فروشنده در مقابل اعتبار گشايش يافته برای تهيه کالای سفارش شده
5. تعهد بانک برای پرداخت بها در معاملات بجای فرد فروشنده

اعتبارات اسنادی انواع مختلفی دارد که در ادامه با آن‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.

انواع اعتبار اسنادی

اعتبار اسنادی وارداتی يا صادراتی: به اعتباری که خريدار برای واردات به کشور خود گشايش مي کند اعتبار وارداتی و اين اعتبار از لحاظ فروشنده کالا که در کشور ديگر قرار دارد اعتبار صادراتی مي باشد.

اعتبارات اسنادی قابل برگشت (Revocable L/C): در اين نوع اعتبار، خريدار و يا بانک گشايش کننده اعتبار مي تواند بدون اطلاع فروشنده، هرگونه تغيير يا اصلاحی در شرايط اعتبار بوجود آورد. از اين نوع اعتبار استفاده چندانی نمي شود زيرا فروشنده اطمينان لازم را نسبت به پايدار ماندن اعتبار و انجام تعهدات خريدار ندارد.همچنین در اغلب بانک‌ها نیز از قبول و ثبت سفارش اعتبار قابل برگشت خودداری می‌نمایند

اعتبار اسنادی غير قابل برگشت (Irrevocable L/C): در اعتبار اسنادی غير قابل برگشت هرگونه تغيير شرايط اعتبار از جانب خريدار يا بانک گشايش کننده اعتبار موکول به موافقت و رضايت فروشنده بوده. فروشندگان معمولا از اين گونه اعتبار استقبال بيشتری ميکنند.

در اغلب موارد بانک‌ها در متن L/C واژه Irrevocable Credit را به عنوان اعتبار اسنادی غیرقابل‌برگشت ذکر می‌کنند. در صورت عدم تصريح و سکوت در اعتبار اسنادی مبنی بر قابل برگشت يا غير قابل برگشت بودن آن، اعتبار غير قابل برگشت خواهد بود.

اعتبار اسنادی تاييد شده (Confirmed L/C): اعتباری است که خريدار ملزم مي شود تا اعتبار صادره از سوی بانک خود را به تاييد هر بانک معتبر ديگر که مورد نظر فروشنده است، برساند. اين نوع اعتبار اسنادی حاکی از اطمينان نداشتن به حيثيت اعتباری بانک صادر کننده و يا وضعيت متزلزل سياسي يا اقتصادی کشور خريدار است.

به دلیل آنکه هر دو بانک انجام تعهدات را تضمین می‌نمایند، هزینه افتتاح اعتبار اسنادی تائید شده بیش از سایر اعتبارات است.

اعتبار اسنادی تاييد نشده (Unconfirmed L/C): اين نوع اعتبار در شرايط متعارف و بدون نياز به تاييد بانک ديگری گشايش می يابد.  چنانچه در شرايط متن اعتبار L/C واژه Confirmed درج نشود آن اعتبار تاييد نشده تلقی مي شود.

اعتبار اسنادی قابل انتقال (Transferable L/C): به اعتباری گفته مي شود که طبق آن، فروشنده اصلی حق دارد همه يا بخشی از اعتبار گشايش شده را به شخص يا اشخاصی انتقال دهد. مشخص است اين نوع اعتبار يک امتياز برای فروشنده محسوب مي شود. برای این نوع اعتبار اسنادی باید از بانک مرکزی مجوز گرفت.

اعتبار اسنادی غير قابل انتقال (Untransferable L/C): به اعتباری گفته مي شود که فروشنده حق واگذاری کل يا بخشی از آن را به ديگری ندارد. در تجارت بين الملل عرف بر غير قابل انتقال بودن اعتبار است.

اعتبار اسنادی ديداری (At Sight L/C): به اعتباری گفته می شود که طبق آن بانک ابلاغ کننده پس از رويت اسناد حمل ارايه شده از طرف فروشنده، در صورت رعايت تمامی شريط اعتبار از سوی وی، بلافاصله وجه آن را پرداخت مي کند.

اعتبار اسنادی يوزانس (Usance L/C): اعتباری است که وجه اعتبار بلافاصله پس ارائه اسناد از سوی فروشنده، پرداخت نمي شود بلکه پرداخت وجه آن، بعد از مدت تعيين شده صورت مي گيرد. در واقع فروشنده به خريدار مهلت مي دهد که بهای کالا را پس از دريافت و فروش آن بپردازد. به عبارتی دیگر در اعتبار یوزانس خریدار طی مهلتی مشخص وقت دارد کالا را فروخته، سپس وجه آن را به همراه سود به فروشنده پرداخت کند. در کشورهایی که با کمبود ارز مواجه هستند، اعتبار یوزانس رواج بیشتری دارد.

اعتبار اسنادی پشت‌به‌پشت (Back to Back L/C): این نوع اعتبار شامل دو اعتبار مستقل از هم است. به طوری که اعتبار اول به سود فروشنده افتتاح می‌شود اما توانایی تهیه و ارسال کالا را به هر دلیلی ندارد. از این رو با اتکا به اعتبار اول که برای او باز شده، اعتبار دومی از سوی فروشنده اول برای فروشنده دیگر که امکان تهیه و ارسال کالا را دارد، افتتاح می‌گردد.

اعتبار اسنادی گردان (Revolving L/C): اعتباری است که پس از هر بار استفاده فروشنده از اعتبار، همان مبلغ اسناد تا سطح اعتبار اوليه افزايش می يابد در واقع بدون احتياج به افتتاح يا اصلاح اعتبار جديد، اعتبار موجود خود به خود تجديد مي شود. در واقع در اعتبار قید می‌شود که این اعتبار با n بار با مبلغی معادل x قابل چرخش است.

اعتبار اسنادی ماده قرمز (Red Clause L/C): در اين نوع اعتبار فروشنده حق دریافت کل یا بخشی از وجه را پیش از ارسال کالا خواهد داشت. یعنی می تواند وجوهی را بصورت پيش پرداخت از بانک ابلاغ کننده يا تاييد کننده دريافت کند.

نکته‌ای که وجود دارد این است برخی از انواع اعتبار اسنادی در ایران قابل استفاده نبوده و یا نیاز به اخذ مجوز از بانک مرکزی دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع اعتبارات اسنادی می توانید با ما تماس حاصل فرمایید.